12 Ağustos 2015 Çarşamba

Arkaizm

Edebî Sanatlar 


Arkaizm

Arkaizm dilin, artık kullanılmaz olmuş eski sözcükleri, deyimleri ya da eski söz dizimine özgü biçimlerini anlatımda kullanma sanatıdır. (bkz. Aşnılık. Eskilik. Çağaşım)

Arkaizm, edebiyatın dışında belli bir jargon kullanılan alanlarda da (hukuk gibi) tercih edilir.

Başka tanımlar:

Bir dilin eskimiş sözcüklerini ya da cümle kuruluşlarını kullanarak edebi eser yaratma. Bu eserlere arkaik denir.

Arkaizm bir anlatıda dilden kaybolmuş ya da geçerliliğini yitirmiş sözcüklere ya da sözdizimlerine yer verme sanatı.

Arkaizm: Fransızca archaïsme kelimesinden dilimize girmiştir. Bir dilin, artık kullanılmayan  eski sözcüklerini  deyimlerini ya da eski söz dizimine özgü biçimleri kullanma sanatıdır. TDK Sözlüğünde  “Kullanıldığı çağdan daha eski bir çağa ait biçimin, yapının özelliği” olarak  tarif edilmiştir. “Konuşulan ve yazılan dilde, kullanımdan düşmüş olan eski söz ve deyim”.

Eski çağlara ait olan artık kullanımdan düşümüş  kelime, deyim ve söz gruplarını bir yazıda kullanmak olarak da tarif edilebilir. Bu tip yazıların kullanıldığı yazılara arkaik eser, bu tip kelimelere de arkakik kelime denir.

Tüm sanat dalları için geçerli olan arkaizm sözcüğü, sanatta varılan olgunluk aşamasından sonra, o sanat dalının erken dönemlerine bir dönüş çabasında bulunmak anlamına gelir.

Arkaizm Sanatına Örnekler:

şimdi yerine imdi
bilgisayar yerine kompütür
pantolon yerine pantol
yabancı başkaları yerine  yâd
cehennem yerin  tamu
asker yerine çeri 
düşman yerine yağı
hayat yerine beng demek gibi

================
Kaynaklar:
http://sanatsozlugum.blogspot.com.tr/2011/08/arkaizm.html
http://www.edebiyadvesanatakademisi.com/yazi/1963-arkaizm
http://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/Arkaizm-Nedir-1368.html#.VcD4nPPtmko
https://tr.wikipedia.org/wiki/Arkaizm_(edebiyat)


Paylaşmak güzeldir.